Blisko co trzeci polski  pracownik ma ponad 50 lat

Wspomniane zmiany demograficzne wywierają wpływ na strukturę zasobów siły roboczej, w której z roku na rok przybywa osób dojrzałych. Zgodnie z wyliczeniami GUS na koniec 2024 r. prawie co trzeci polski pracownik to osoba 50+. Na koniec października 2024 r. w gospodarce narodowej było 15146,2 tys. pracujących. Średnia wieku wyniosła 42,8 roku, a mediana 42,0 lata. Najwyższy odsetek pracowników 50+ zanotowano we wschodniej Polsce. Najniższym udziałem tej grupy wiekowej charakteryzowały się gminy województw wielkopolskiego i pomorskiego.

Kobiety w gorszej sytuacji niż mężczyźni

W przypadku kobiet dyskryminacja ze względu na wiek nakłada się na dyskryminację pod kątem płci, a najtrudniejsza sytuacja na rynku pracy dotyka bezrobotnej kobiety po pięćdziesiątce.

- Kobiety po pięćdziesiątce bardzo często są zepchnięte na margines – nie dlatego, że czegoś im brakuje, ale dlatego, że nadal funkcjonuje przekonanie, że w tym wieku powinny już „trochę odpuścić” i zająć się rodziną. Do tego dochodzą obowiązki opiekuńcze – wnuki, starsi rodzice... A przecież to nie znaczy, że nie chcą się rozwijać zawodowo. Tyle że trudniej im to pogodzić, pracodawcy – zamiast wspierać – czasem po prostu rezygnują z nich z góry – tłumaczy Marta Ziółkowska, People & Culture Manager w Ops Talent. - Spójrzmy na listę „Kobiety Forbesa”, jak wiele kobiet w tym wieku jest na szczycie swoich kompetencji, ma ogromną wiedzę i może być świetnymi liderkami.

Tymczasem wiek dojrzały w przypadku kobiet to może być najlepszy czas na aktywność zawodową - zwłaszcza moment, gdy dzieci wychodzą z domu, a rodzice jeszcze nie wymagają opieki, nadal bowiem, to zadania głównie przyporządkowane kobietom.

- W Polsce nie ma systemowego wsparcia w opiece nad osobami zależnymi, co sprawia, że to częściej kobiety przedwcześnie kończą aktywność zawodową. Niestety, trudno za skuteczne wsparcie uznać pięć dni bezpłatnego urlopu, który wprowadzono w ubiegłym roku wraz z polską transpozycją dyrektywy work-life balance – komentuje Marzena Strzelczak, pełnomocniczka Zarządu ds. DEI z Forum Odpowiedzialnego Biznesu w analizie tematycznej „Osoby 50+ na rynku pracy” (2024). - Hit ostatnich miesięcy, czyli „babciowe”, zwane też świadczeniem „aktywni rodzice w pracy”, na poziomie narracji pogłębia wyłączanie z rynku pracy osób starszych i nierówności płciowe, wskazując, kto miałby wspierać aktywność rodziców.

Z wiekiem sytuacja kobiet szybciej się pogarsza niż mężczyzn, co może wiązać się z wcześniejszym wiekiem emerytalnym.

- Pracujące dojrzałe kobiety niestety wciąż są gorzej wynagradzane i zdecydowanie rzadziej piastują wysokie i bardziej eksponowane stanowiska. Często mają więcej obowiązków, bo dbają bardziej o innych niż o siebie oraz angażują się w prace wspierające i rozwijające innych, które nie przekładają się na rozwój własnej kariery. Z mniejszą intensywnością też zabiegają o podwyżki i awanse – stwierdza dr Małgorzata Roge-Wiśniewska, trener, mentor i coach, International Coaching Federation (ICF). - Rozwój karier kobiet wstrzymują ponadto przerwy związane z urodzeniem i opieką nad dziećmi i starzejącymi się rodzicami. Szkoda, gdyż wiele kobiet ma wysoką inteligencję emocjonalną, odporność psychiczną i umiejętności interpersonalne. Jako liderki częściej kroczą wysoką drogą, wspierając innych w rozwoju. Wiele z nich jest też świetnymi mentorkami i agentkami zmian.

Wypierani na swoje

Zgodnie z badaniem Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Przedsiębiorcy 50+” (10.2023) w Polsce osoby po 50. roku życia są bardziej skłonne do zakładania firm niż ich rówieśnicy z większości krajów UE. Prawie 1/4 (23%) Polaków 50+ aktywnych zawodowo prowadzi działalność gospodar¬czą (średnia dla krajów UE to 18%). Udział prowadzących dzia-łalność rośnie wraz z wiekiem (aż 44% aktywnych zawodowo w grupie 75+ to osoby samozatrudnione).

Główne powody rozpoczęcia działalności biznesowej przez osoby 50+ to potrzeba niezależności i chęć wykorzystania doświadczenia zawodowego. Ważne także są: możliwość osiągnięcia większych zarobków i chęć zrealizowania marzeń o własnym biznesie. Warto jednak podkreślić, że nie wszyscy przedsiębiorcy 50+ planowali taką ścieżkę kariery. Dla wielu z nich to sposób na utrzymanie aktywności zawodowej po utracie pracy etatowej.

„Obserwuje się wypychanie z rynku pracy osób 50+ spowodowane negatywnymi stereotypami dotyczącymi starszych pracowników (ageizm). Założenie własnej firmy staje się wtedy je¬dyną opcją, aby móc dalej zarabiać. Jednocześnie dla części bada¬nych powodem założenia własnej firmy była możliwość współpracy z inną firmą na zasadach B2B. Może to wskazywać na wymuszanie przez pracodawców zakładania własnej działalności z uwagi na cię¬cia kosztów przez przedsiębiorstwa. To sytuacja, gdy były pracownik wykonuje tę samą pracę dla poprzedniego pracodawcy już jako firma świadcząca usługi. O nasileniu tego zjawiska w Polsce może świad¬czyć fakt, że prawie 80 proc. polskich przedsiębiorców nie zatrudnia pracowników.”

Dalsza część artykułu:

https://prestiztrojmiasto.pl/biznes/13/spoleczenstwo/silversi-kontra-rynek-pracy

https://prestiztrojmiasto.pl/biznes/13/spoleczenstwo/indywidualny-pryzmat-starosci