Atrakcyjny pod kątem lokalizacji i potencjału rozwojowego teren Dolnego Miasta w Gdańsku cieszy się zainteresowaniem deweloperów. Zielone przestrzenie, bliskość Motławy i dobra komunikacja z resztą Trójmiasta to atuty, które kuszą niejednego. Miasto realizuje tu dwa projekty renowacji, jeden w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, a drugi razem z Urzędem Marszałkowskim. Obydwa mają jednak spore opóźnienia.
Umowa, która powołała do życia projekt partnerstwa publiczno - prywatnego została podpisana 22 listopada 2019 roku. Jej stronami było Miasto Gdańsk oraz konsorcjum GGI Dolne Miasto składające się początkowo z firm Inopa i Euro Styl, który ostatecznie wykupił udziały w spółce. Zawarta na 14 lat (2019-2033) umowa zakładała realizację 17 inwestycji publicznych o łącznej wartości ponad 51 mln zł. Główne z nich to kompleks sportowy przy Szkole Podstawowej nr 65, rewitalizacja nabrzeża Nowej Motławy i remont 8 zejść do rzeki, rewaloryzacja dawnej zajezdni tramwajowej i zabytkowego budynku gimnazjum, odnowienie bastionów Wilk i Wyskok, budowa i modernizacja ulic i ciągów pieszo-rowerowych oraz nowe publiczne przedszkole z placem zabaw. Partner prywatny zrealizuje na terenie Dolnego Miasta także inwestycje komercyjne, przy których powstaną dodatkowe tereny zielone i rekreacyjne.
Harmonogram zakładał realizację celów publicznych w ciągu 8 lat, jednak tuż po półmetku tego okresu widać wyraźne opóźnienie. Do tej pory ukończono jedynie kompleks sportowy oraz rozpoczęto remont zejść do Nowej Motławy. Jak mówią inwestorzy, opóźnienia spowodowała opieszałość konserwatora zabytków czuwającego nad tym terenem.
- Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków przez 3 i pół roku nie wydawał wykonalnych decyzji mimo składanych przez partnera prywatnego kolejnych wniosków. Konserwator nie dotrzymywał przewidzianych prawem terminów. Spowodowało to, że za wyjątkiem boiska i remontu zejść do Nowej Motławy, żaden z pozostałych celów zaplanowanych do wykonania w pierwszych 4 latach nie wszedł w fazę realizacyjną. Liczymy, że w najbliższym czasie, wraz ze zmianą na stanowisku konserwatora, sytuacja ulegnie zmianie i realizacja przedsięwzięcia PPP, zarówno w zakresie celów publicznych jak i komercyjnych nabierze rozpędu – tłumaczy Joanna Bieganowska z Referatu Prasowego Biura Prezydenta Miasta Gdańsk.
- Z przyczyn niezależnych od partnerów realizacja projektu PPP jest nieco opóźniona względem pierwotnych założeń, jednak prace „na zapleczu” cały czas trwają, m.in. z zakresie uzyskiwania zgód i pozwoleń dot. planowych inwestycji. Jesteśmy świadomi specyfiki i wartości miejsca, w którym inwestujemy, także tej historycznej, dlatego z ogromną starannością i odpowiedzialności podchodzimy do każdego etapu realizacji prac – dodaje Bartosz Podgórczyk, dyrektor marketingu w Euro Stylu.
Park, rowery i chodniki
Rozpoczęty już remont 8 zejść do Nowej Motławy, zlokalizowanych po obydwu stronach ulicy Toruńskiej, polegać będzie na skuciu uszkodzonych warstw betonu na podestach, rozebraniu schodów i wykonaniu nowych, położeniu płyty żelbetowej na podestach oraz demontażu i wykonaniu nowych żelbetowych murków oporowych ograniczających każdą z trybun, a także remont istniejącej balustrady. Dodatkowo zostanie wykonana mała architektura (ławki i siedziska), a podesty widokowe dopełni wysoka zieleń.
- W 2024 roku przewidujemy rozpoczęcie remontu ciągu pieszo-rowerowego na koronie wału wzdłuż ul. Kamienna Grobla i jego przedłużenie po drugiej stronie ulicy Toruńskiej wzdłuż ulicy Dobrej. Na tych odcinkach ciągu pieszo-rowerowego powstanie również park liniowy zawierający wysoką zieleń (w sumie zostanie posadzonych ponad 50 drzew) oraz wiele nowych nasadzeń niskiej zieleni i łąki kwietne. Zorganizowane zostaną tam również wysepki rekreacyjne z ławkami, stojakami na rowery, otoczone zielenią i skierowane na wodę. Zakończenie tych prac zaplanowane jest na koniec 2025 roku – wylicza Joanna Bieganowska w imieniu miasta i inwestora prywatnego. - W 2024 roku po uzyskaniu potrzebnych uzgodnień planuje się rozpoczęcie remontu i przebudowy ulicy Dobrej. Rozpoczęte zostaną również roboty budowlane związane z dwoma obiektami komercyjnymi – budynkami mieszkaniowo-usługowymi zlokalizowanymi przy ul. Jaskółczej 28 oraz Jałmużniczej 2.
Prace przygotowawczo-projektowe nad kolejnymi inwestycjami zarówno publicznymi jak i komercyjnymi są w toku.
Gminny Program Rewitalizacji 2017-2030
Równolegle do projektu PPP od 2017 roku trwa „Rewitalizacja Dolnego Miasta i Placu Wałowego wraz ze Starym Przedmieściem w Gdańsku” prowadzona przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego i Gminę Miasta Gdańsk. Towarzyszą temu działania o charakterze społecznym i inwestycyjnym, w ramach, których otwarto Placówkę Wsparcia Dziennego (ul. Królikarnia 13) oraz Centrum Wsparcia i Terapii Rodzin (ul. Radna 3/2). Zagospodarowany został także teren Opływu Motławy wraz z bastionami. Wyposażono go w elementy małej architektury (ławki, leżaki, stojaki rowerowe), przebudowana została piesza promenada, zamontowano również oświetlenie i monitoring. Powstały place zabaw oraz ścieżka dydaktyczna. Dzięki rewitalizacji modernizowane są także budynki mieszkalne i ich otoczenie; a wspólnoty otrzymują dofinansowanie na ten cel. Równolegle realizowane są przebudowy i modernizacje dróg oraz infrastruktury podziemnej wraz z zagospodarowaniem terenu. Pracami objęte są dwa układy drogowe: Przyokopowa-Polna-Wierzbowa oraz Chłodna-Sempołowska-Królikarnia-Reduta Dzik. Remont pierwszego z nich zakończył się w 2022 roku, druga przebudowa realizowana przez Dyrekcję Rozbudowy Miasta Gdańska ma opóźnienia.
- Z przyczyn niezależnych, pierwotnie założony termin umowy nie zostanie dotrzymany. W ciągu najbliższych dwóch miesięcy wykonawca, w uzgodnieniu z inwestorem, ustalą nowy termin zakończenia robót, biorąc pod uwagę aktualny poziom zaawansowania robót oraz zakres, który musi zostać zrealizowany, by inwestycję zakończyć – relacjonuje Joanna Bieganowska. – Dodatkowo warto wspomnieć, że Biuro Rozwoju Gdańska, koordynator rewitalizacji w mieście, jest w trakcie procedowania zmiany Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Gdańska na lata 2017-2030. Działania rewitalizacyjne będą kontynuowane w podobszarze Dolne Miasto / Plac Wałowy / Stare Przedmieście. W ramach aktualizacji GPR wytypowano nowe przedsięwzięcia inwestycyjne i społeczne, których celem jest poprawa jakości życia mieszkańców. Realizacja części z nich może rozpocząć się jeszcze w tym roku. Konkrety będzie można poznać już niebawem, kiedy przeanalizowane zostaną uwagi i propozycje zgłoszone w ramach konsultacji społecznych.
Kamienna 28 i dawna Fabryka Batycki
Dolne Miasto przyciąga też deweloperów, powstają tu nowe budynki mieszkalne, a rewitalizację przechodzą te zabytkowe. Już w przyszłym roku będzie można zamieszkać w jednym z dwóch historycznych budynków młyna olejowego pochodzącego z 1846 roku, bardziej znanego gdańszczanom jako Fabryka Batycki. Deweloper Acciona w ramach swojej inwestycji proponuje autentyczne loftowe wnętrza z widokiem na Motławę.
- Kamienna 28 to nasza pierwsza inwestycja w Gdańsku. Jako Acciona bardzo chcieliśmy wejść na rynek trójmiejski i zależało nam na tym, aby znaleźć taki nasz pied-à-terre na gdańskiej ziemi, a jednocześnie, żeby to był nasz punkt zaczepienia jako biuro gdańskiego oddziału. Tak się stało w przypadku realizacji projektu Kamiennej 28 – mówi Katarzyna Unold, Dyrektorka Zarządzająca Acciona Nieruchomości w Polsce. - Dolne Miasto przechodzi w tej chwili bardzo gruntową i dobrze przemyślaną rewitalizację. Zarówno, jeśli chodzi o partnerstwo publiczno-prywatne, jak i prywatnych inwestorów, następuje tu gentryfikacja. Otworzyły się punkty będące zarzewiami nowego charakteru tej dzielnicy łączącego tzw. bohemian style i design. Poza tym dzielnica nie jest tak bardzo zatłoczona jak położona naprzeciwko Wyspa Spichrzów. Nie taka głośna, związana z zielenią pobliskich bastionów i terenów rekreacyjnych.
Zabytkowe budynki połączą dwa przeszklone łączniki, podkreślające postindustrialny charakter. Nie zabraknie też odniesień do tworzonej tu galanterii.
- Dolne Miasto to moja dzielnica rodzinna, zależało mi na tym, by projekt reprezentował ciekawą ideę. Gdy pierwszy raz odwiedziłem ten zabytek, była w nim masa elementów oryginalnych (klatki, słupy etc.), a także pozostałości po fabryce Batycki typu biurka, matryce do cięcia, rozkroje torebek, materiały, rulony, zwoje. Chciałem do tego nawiązać – tłumaczy autor projektu Paweł Szczygieł z pracowni Poteatchitekci. - I tak w naszej architekturze jest odzwierciedlony ten materiał w postaci siatek półprzeziernych, w dwóch kolorach (białym i ciemnografitowym), którymi pokryty jest wycięty w bryle historycznej dziedziniec. Gdy obiekt jest zamknięty to ta siatka wygląda jak rozciągnięta na całej elewacji budynku siatka, za którą są okna, korytarz, przeszklenia, ale można to też otworzyć i wtedy całość zaczyna żyć, a budynek upodabnia się do matrycy Batyckiej.
