Dlaczego szkło, z którego spożywamy alkohol ma znaczenie? Jednym z powodów są z pewnością walory estetyczne. Gdy próbujemy wyjątkowy alkohol, chcemy, żeby jego oprawa również była wyjątkowa. Szkło, z którego wykonane są kieliszki do alkoholu premium, może mieć elegancki design i wygląd, który dodaje charakteru podawanemu napojowi. Estetyczny wygląd kieliszka może także wpływać na doznania wizualne. Ponadto szkło o odpowiedniej jakości zapewnia czystość smaku alkoholu, pozwalając w pełni docenić jego aromat, nuty i charakter. Szkło może poprawić doświadczenia degustacyjne alkoholu. Jest ozdobą i potrafi wzbudzić wiele emocji, zwłaszcza wśród koneserów.

Historia jednej „literatki”

Literatka, czyli mała szklanka, która kiedyś przeznaczona była głównie do picia wódki, to jedno z popularniejszych naczyń, które można znaleźć w polskich kuchniach. Nic dziwnego – sprawdza się nie tylko podczas spotkań towarzyskich, ale jest też praktycznym szkłem codziennego użytku. Jaka jest jej historia? Wraz z rozwojem hut i rękodzieła szklanego, w XVIII wieku, w polskich domach pojawiły się właśnie szklane kieliszki na nóżkach. Bogato zdobione naczynia przypominały te, z których dziś, obok wódki, pija się również nalewki i likiery. W tym czasie wódka była już popularna w karczmach, w których pito ten trunek z „karczmiaków”, czyli topornych, kanciastych szklanych kieliszkach – również na nóżkach, zapobiegających ogrzewaniu się płynu przez ciepło dłoni – były trudne do stłuczenia i tanie. Nie posiadały zazwyczaj żadnych zdobień. Sto lat później zaczęto w Europie i w Polsce produkować naczynia do wódki bez nóżek: bardziej przypominające dzisiejsze szklanki literatki, a także „stopki”, czyli kieliszki z grubym dnem. Również charakteryzowały się odpornością na stłuczenia, a ich konstrukcja miała spowalniać ogrzewanie alkoholu przez dłonie. Pierwotna niemiecka nazwa literatki – „ein achtel Liter”, czyli „1/8 litra”, wprost określała, że naczynie powinno mieć 125 ml. Obecnie spotkać się można z literatkami o różnych pojemnościach pomiędzy 100, a 150 ml.

Wielkość ma znaczenie

Podobnie jak literatki, również kieliszki do wódki zmieniały swoje pojemności. Dziś także mamy szeroki wybór i pojawia się pytanie: czy wielkość ma znaczenie? Oczywiście są względy związane z wydobywania się smaku i aromatu danego alkoholu, kultury podawania (np. wina nalewamy 1/3 kieliszka), ale są też kwestie związane z wielkością szkła, z którego pijemy, nad którymi mało kto rozmyśla. Otóż z badań naukowców wynika, że kształt szkła, z którego pijemy, przekłada się na ilość wypijanego alkoholu. Wolniej pijemy z naczyń o prostych, pionowych ściankach, natomiast szybciej i więcej z naczyń o ściankach zaokrąglonych. Znaczenie mają też oznaczenia pojemności szklanek. Jeśli na ściance widać zaznaczoną linię z napisem np. 0,5 l, przeciętny człowiek opróżni szklankę wolniej niż zrobiłby to w przypadku naczynia bez oznaczeń. Przeprowadzono eksperyment, który pokazał, że opróżnienie kufla piwa z oznaczeniem pojemności zajmowało przeciętnie dziesięć i pół minuty, podczas gdy opróżnienie kufla nieoznaczonego zajmowało już tylko dziewięć minut.

Szkło z najwyższej półki

Kieliszki, szklanki, pokale i kufle – szkło dedykowane do alkoholu występuje pod rozmaitymi formami, różniącymi się kształtem i właściwościami. Choć kupowanie szkła specjalnie do określonego rodzaju alkoholu niektórzy uznają za fanaberię, kolekcjonerów szkła stołowego nie brakuje. Istnieje wiele ekskluzywnych i designerskich naczyń do alkoholi dostępnych na rynku. Jednym z najbardziej znanych jest kryształowy kieliszek marki "Louis XIII" produkowany przez markę Remy Martin. Kieliszki te są ręcznie wykonane z najlepszego kryształu i są uważane za jedne z najbardziej ekskluzywnych na świecie. Ich oryginalny design i wysoka jakość sprawiają, że są bardzo pożądane przez kolekcjonerów i miłośników luksusowych trunków.

Baccarat to renomowana francuska marka szkła słynąca z wysokiej jakości kryształowych wyrobów, w tym kieliszków do whisky i brandy. Ich eleganckie i luksusowe kieliszki są często wybierane przez koneserów alkoholi. Inną uznaną marką są kieliszki do whisky marki Waterford Crystal. To kolejna, światowej klasy firma, produkująca luksusowe wyroby ze szkła kryształowego. Ich kieliszki do whisky są znane z doskonałej jakości wykonania i pięknego wzornictwa, które podkreśla smak i aromat trunku.

Czarka do szampana

Kieliszki do szampana, z których obecnie korzystamy są smukłe i wysokie, z jak najwęższą czarką. Dlaczego? Dlatego, że szampana się pije, a nie wącha i dzięki mniejszej powierzchni wystawionej na kontakt z powietrzem szampan dłużej zachowuje bąbelki i walory smakowe. Mimo to, przez całe wieki pito szampana z kieliszków o dokładnie przeciwnym wyglądzie - niskich, płytkich, za to bardzo szerokich, tzw. coupes (czarkach). Coupe – długi kieliszek o płaskim wierzchołku, potocznie nazywany także „spodkiem”. Strukturalnie jest mniej kanciasty od typowego kieliszka do Martini, posiada szerokie dno, które doskonale sprawdza się zarówno w przypadku szampana, jak i koktajli.

Swoje początki ma w Anglii – gdzie został zaprojektowany w XVII wieku przez brata z Zakonu Benedyktynów. Istnieje jednak stara francuska opowieść, która głosi, że kieliszek w rzeczywistości był wzorowany na piersi Marii Antoniny. Kieliszek pozostawał popularny we Francji i innych winiarskich częściach Europy przez prawie trzysta lat – zanim w drugiej połowie XX wieku ustąpił miejsca nowszym modelom. Coupe zadomowiło się w świadomości Amerykanów w latach dwudziestych XX wieku, stając się ulubionym szkłem zarówno gwiazd, jak i magnatów biznesu. Popularność ta utrzymywała się przez dziesięciolecia, a jej znaczenie w filmach fabularnych przyniosło jeszcze większą rozpoznawalność. Coupe pojawiło się w ważnych filmach, takich jak: Casablanca i Wielki Gatsby (kultowe zdjęcie Leonarda DiCaprio). Jednak moda zaczęła się kończyć w latach 80-tych, kiedy kieliszek fletowy stał się najważniejszym naczyniem do szampana. Barmani wymyślili nowe zastosowanie dla coupe: kieliszek koktajlowy. Kształt coupe pozwala na ciekawe podanie alkoholu. To, co kiedyś było kieliszkiem przeznaczonym wyłącznie do szampana, teraz najczęściej widzimy z podanym wewnątrz autorskim drinkiem.