Dlaczego Facebook nigdy nie zastąpi ci przyjaciela? Co się dzieje w twoim mózgu, kiedy nałogowo korzystasz z mediów cyfrowych? Co się stanie, jeśli pokolenie ’always on’ wyślemy na przymusowy detoks od urządzeń cyfrowych? Na te pytania szukano odpowiedzi podczas konferencji „Mobilność w sieci. Relacje. Bezpieczeństwo. Rozwój”. Konferencję w Pomorskim Parku Naukowo – Technologicznym zorganizowała fundacja Dbam o Mój Z@sięg.
Podczas konferencji przedstawiono pełne wyniki badań prowadzonych w ciągu ostatnich dwóch lat nad nałogowym korzystaniem z telefonów komórkowych przez polską młodzież. Przebadano ponad 22 tys. osób między 12 a 18 rokiem życia.
Co wynika z raportu? Żyjemy w społeczeństwie cyfrowym, w którym coraz częściej zacierają się granice między przestrzenią publiczną a sferą prywatną. Młodzi ludzie korzystając z mediów społecznościowych przejawiają wysoki poziom ekstrawertyzmu. Znamienna jest również często występująca utrata zainteresowań́ oraz przyjemności istniejących przed uzależnieniem się od internetu.
Efektem rozwoju cywilizacji cyfrowej jest wytworzenie się pokolenia „always on”, dla którego życie bez internetu, telefonu komórkowego, czy komputera jest praktycznie niemożliwe. Pokolenie „always on” to ci, którzy są „zawsze podłączeni”. Lajkują, komentują, udostępniają, bardzo zależy im na popularności w sieci, mają bardzo dużo wirtualnych znajomych, a Facebook, Instagram i Snapchat tworzą świat wirtualny, który jest często dla nich bardziej atrakcyjny niż realny.
Konsekwencją są problemy z nauką i koncentracją, mową, spadek aktywności szkolnych, jak i pozaszkolnych oraz stosowanie różnych form przemocy.
- W ostatnich latach zwiększyła się również zależność między występowaniem zespołu uzależnień związanych z nowymi mediami a otyłością. Również bezsenność, depresja i uzależnienie od nowych mediów, to niebezpieczne konsekwencje nieodpowiedniego korzystania z cyfrowych mediów. Media są traktowane przez użytkowników nie tylko jako narzędzia, ale również jako stymulatory, które wywołują reakcje emocjonalne, wymagają koncentracji, wpływają na pamięć - mówi dr Maciej Dębski z fundacji Dbam o Mój Z@sięg.
Raport mówi również, że użytkownik, który w sposób niekontrolowany, nałogowy, kompulsywny korzysta w życiu codziennym z różnego rodzaju mediów cyfrowych, urządzeń mobilnych, internetu, to użytkownik „niezagospodarowany” w relacjach międzyludzkich. Ale jak wynika z raportu, właśnie źle zbudowane relacje najczęściej prowadzą do ucieczki w świat wirtualny.
I dlatego w czasach, w których młodzi ludzie zewsząd otoczeni są cyfrowymi narzędziami komunikacji, aplikacjami oraz innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi, na znaczeniu powinny zyskiwać relacje bezpośrednie. Silne więzi i relacje między dziećmi i osobami najbliższymi dają podstawę dobrego życia (well-being) we względnej równowadze psychicznej.
- Można powiedzieć, że dobrze zbudowana relacja między dzieckiem a rodzicem, uczniem a nauczycielem, partnerami życiowymi, jest najważniejszym czynnikiem, chroniącym młode osoby przed ryzykownym i nawykowym korzystaniem z cyfrowych urządzeń mobilnych włączonych w sieć internetu – mówił podczas konferencji profesor Bogdan Wojciszke, psycholog.
Młodzież biorąca udział w badaniu często skoncentrowana jest na „tylko tu i teraz”, niekiedy przejawiając postawę „teraźniejszych hedonistów”. Osoby takie nastawione są na rozrywkę, przyjemności, ekscytację, a przyszłość nie jest dla nich tak ważna jak teraźniejszość. Młodzi ludzie nie myślą jednak o konsekwencjach swoich zachowań.
Prawie co piąta badana osoba przyznała, że w ciągu ostatniego miesiąca w ogóle nie czytała książek, 50% badanych przyznaje, że telefon komórkowy, czy inne urządzenie mobilne, jest dla nich ważnym narzędziem wykorzystywanym podczas odpoczynku. Ponad połowa wszystkich przebadanych uczniów przyznaje, że korzysta z urządzeń cyfrowych wówczas, kiedy się nudzi.
Badania jakościowe pokazały, że zasadniczym antidotum na nałogowe korzystanie z telefonu komórkowego oraz innych cyfrowych urządzeń́ mobilnych, jest kreatywnie spędzony czas wolny. Niestety, istnieje i taka część młodzieży, która nie posiada umiejętności życia i bycia poza światem aplikacji. W tym aspekcie można powiedzieć, że nadmierne korzystanie z aplikacji internetowych może prowadzić́ do nieporadności życiowej, braku kreatywności w rozwiazywaniu codziennych problemów bez użycia internetu.