Światowy sektor energetyczny przechodzi w ostatnich latach istotne przemiany, a Polska wpisuje się w te globalne trendy. Kluczowymi działaniami są obecnie dekarbonizacja i cyfryzacja energetyki. Przechodzenie na odnawialne źródła energii (OZE),takie jak farmy wiatrowe czy instalacje fotowoltaiczne, umożliwia realizację programu dekarbonizacji polegającej na redukcji emisji dwutlenku węgla wytwarzanego podczas produkcji energii z paliw kopalnych, głównie węgla. Równocześnie sektor energetyczny wkracza w nowy rewolucyjny etap – cyfryzację, która pozwala na lepsze zarządzanie energią wytwarzaną przez OZE. Wdrażanie innowacyjnych technologii, takich jak inteligentne sieci, sztuczna inteligencja, analiza danych w czasie rzeczywistym oraz rozwiązania oparte na wymianie danych za pośrednictwem instalacji elektrycznych, umożliwia precyzyjne prognozowanie oraz dostosowywanie podaży energii do popytu.

Problemem wynikającym z dynamicznego rozwoju OZE są przymusowe wyłączenia części produkcji energii odnawialnej w dniach, gdy przekracza ona możliwości przesyłowe sieci. Dotyka to szczególnie Pomorza, gdzie zainstalowanych jest ponad 30% krajowych źródeł. W wyniku tych wyłączeń Polska straciła w 2024 roku aż 1 TWh energii, wystarczającej dla pół miliona domów przez cały rok. Cyfryzacja działalności operatorów systemów dystrybucyjnych jest fundamentem nowoczesnej energetyki. Dzięki wdrażaniu zaawansowanych technologii cyfrowych, takich jak narzędzia do monitorowania i sterowania siecią oraz platformy do zarządzania danymi energetycznymi, możliwe jest nie tylko poprawienie niezawodności sieci, ale również efektywna integracja odnawialnych źródeł energii i systemów magazynowania energii. W momentach nadprodukcji z OZE nadmiar energii może być przechowywany w lokalnych magazynach energii, co zapobiega stratom i wspiera stabilność sieci. W trakcie dnia, gdy produkcja z OZE jest najwyższa, a ceny energii najniższe lub wręcz ujemne, magazyny będą ładowane, a po południu gdy produkcja OZE ustaje, zielona energia będzie wprowadzana do sieci wyręczając w ten sposób przestarzałe elektrownie węglowe. Cyfrowe systemy zarządzania umożliwią zoptymalizowanie wykorzystania magazynów i automatyczne dostosowywanie ich pracy do warunków sieciowych.

Rewolucja energetyczna nie odbędzie się bez aktywnych konsumentów. Odgrywają oni znaczącą rolę w transformacji energetycznej dzięki świadomemu podejściu do konsumpcji energii, co będzie miało wpływ na obniżenie rachunków za energię. Jednocześnie mogą oni przeciwdziałać przeciążeniom sieci w godzinach szczytu poprzez korzystanie z pralek czy zmywarek w czasie, gdy w sieci jest nadmiar energii lub gdy jest ona najtańsza. Z kolei inteligentne systemy mogą na przykład automatycznie włączać lub wyłączać urządzenia gospodarstwa domowego w zależności od obciążenia sieci czy kosztów energii, co pozwala unikać nadmiernego korzystania z energii w szczytowych okresach. Pomoc w sterowaniu inteligentnym domem nie będzie możliwa bez cyfryzacji oraz automatyzacji systemu dystrybucji energii.

Kluczowym podmiotem transformacji energetycznej Pomorza i liderem działań z tym związanych jest pomorska grupa Energa S.A., największy dystrybutor zielonej energii w Polsce. Spółka efektywnie wdraża narzędzia cyfrowe, a także współpracuje z pomorskimi uczelniami nad najnowszymi, innowacyjnymi technologiami. Przykładem może być wspólny projekt z Politechniką Gdańską dotyczący wykorzystania komputera kwantowego w celu zwielokrotnienia mocy obliczeniowych rosnącej ilości danych niezbędnych do nowoczesnego zarządzania siecią dystrybucyjną. Energa S.A. buduje także cyfrową platformę umożliwiającą zarządzania siecią elektroenergetyczną, przewidywanie produkcji z OZE i konsumpcji energii elektrycznej w celu przeciwdziałania przeciążeniom, czy brakowi równowagi w podaży i popycie. Platforma będzie integrować i analizować dane z różnych źródeł w celu optymalizacji przepływu energii zarówno od prosumentów (konsumentów i producentów energii), jak i dużych odbiorców przemysłowych. Cyfrowa transformacja energetyki to nie tylko rozwiązanie dla obecnych problemów technologicznych, ale także ogromna szansa na budowanie nowoczesnej, zrównoważonej gospodarki energetycznej. Jeśli Energa S.A. dobrze wykorzysta tę szansę, może stać się krajowym i europejskim liderem w innowacyjnych technologiach energetycznych i zielonej energii.

Na przeszkodzie realizacji tych ambitnych celów mogą stanąć pomysły PKN Orlen, który w swoim dorobku ma już zniszczenie Grupy Lotos. Dochodzą bowiem sygnały o przygotowaniach do ponowienia próby wycofania Energii S.A. z Giełdy Papierów Wartościowych, decyzyjne ubezwłasnowolnienie władz spółki i zbudowanie orlenowskich segmentów biznesowych w modelu scentralizowanej struktury zarządczej. Rozczłonkowanie dobrze funkcjonującej firmy i przekazanie nawet niektórych działalności Energi S.A. innym podmiotom zapowiada kontynuację tragicznych dla Pomorza rewolucyjnych koncepcji byłego prezesa Obajtka. Jeżeli nie chcemy być świadkami agonii kolejnej flagowej firmy pomorskiej to nasi parlamentarzyści oraz władze regionu powinny znaleźć sposób odcięcia kapitałowego Energii S.A. od toksycznego dla nas Orlenu.