Niskie koszty eksploatacji i utrzymania są najważniejszym faktem przemawiającym za tym, że coraz częściej budujemy domy energooszczędne. Ich najważniejszą cechą jest podporządkowanie wszystkich rozwiązań budowlanych i instalacyjnych wymaganiom niskiego zużycia energii. Dobrze zaprojektowany dom energooszczędny może zużywać nawet o 50 procent mniej energii niż dom budowany w sposób tradycyjny – przekonują Anna Bachorska i Maciej Knuth z trójmiejskiej pracowni ITOdesign.
Od pewnego czasu widać wyraźne zainteresowanie budownictwem energooszczędnym w naszym kraju. Jakie są tego przyczyny? Czy to nowa moda?
Jest to bardziej konieczność generowana wymaganiami współczesnego świata. Na kwestię energooszczędności powinniśmy dzisiaj spojrzeć dwutorowo. Z jednej stony jest to problem makro w skali całego kraju. Większość źródeł energii w Polsce opiera się na węglu kamiennym, którego zużycie jest ciągle bardzo wysokie. Jesteśmy krajem, w którym zanieczyszczenie powietrza jest jednym z największych na świecie i mamy jeden z najwyższych współczynników umieralności na raka. Budując budynki niskoenergetyczne jesteśmy w stanie w niedalekiej przeszłości znacząco wpłynąć na życie przyszłych pokoleń. W skali mikro niskie zapotrzebowanie energii inwestycji ma realny wpływ na koszty ekspoatacji domu. Są to oszczędności wyraźnie widoczne. Różnica w wysokości rachunków w porówniu do sąsiadów, których domy wybudowane zostały w tradycyjnej technologii, jest wyraźna i znacząca.
Na czym opiera się idea budownictwa energooszczędnego?
W skrócie budownictwo energooszczędne opiera się na minimalizacji strat enegii dostarczanej do budynku i maksymalnego jej wykorzystania.
Jakie są najważniejsze rozwiązania stosowane w domach energooszczędnych?
Przede wszystkim takie, które zapobiegają stratom. Izolacja termiczna jest bardzo ważnym elementem budynku. Zapobiega ona w sezonie zimowym utracie ciepła, a w sezonie letnim nadmiernemu przegrzaniu pomieszczeń. Przy dobrze wykonanej izolacji termicznej ilość energi potrzebnej do ogrzania budynku jest minimalna. Większość urządzeń elektrycznych zastosowanych w budynku powinna być energooszczędna, tak aby zużycie energii elektrycznej było jak najmniejsze. Wentylacja w naszym domu powinna być tak zaprojektowana, aby straty ciepła przez kominy były jak najmniejsze.
Jak możemy to uzyskać?
W takim wypadku polecamy zastosowanie wentylacji mechanicznej z rekuperacją – to rozwiązanie minimalizuje straty cieplne do prawie niezauważalnego poziomu. Zastosowane rozwiązania cieplne powinny być jak najbardziej zrównoważone, tak aby przy małej ilości enegii można było w krótkim czasie osiągnąć wymaganą dla budynków mieszkanych temperaturę. W Polsce jest to 20 stopni Celsjusza w pokojach i 24 stopnie w łazienkach. Najbardziej wydajnym i optymalnym rozwiązaniem jest ogrzewanie podłogowe.
Jak w efektywny sposób ogrzać dom?
Należy pamiętać że naturalnym źródłem ciepła jest słońce. Przeszklenia od strony południowej i zachodniej zapewniają duże zyski ciepła przez cały rok. Jednak ich nadmierna ilość może doprowadzić do przegrzania pomieszczeń w okresie letnim i strat w okresie zimowym. Niezwykle istotne jest, aby właściwie dobrać źródło ciepła. Niskoemisyjne źródło ciepła zapewnia komfort użytkowania. Dlatego najczęściej proponujemy pompy ciepła.
Technologie w domach energooszczędnych ewoluują. Jakie technologie stosuje ITOdesign w domach projektowanych i budowanych przez siebie?
W ITOdesign śledzimy trendy i nowinki technologiczne. Stosujemy rozwiązania, które zapewniają jak najmnieszcze straty ciepła, takie jak ciepły montaż okien, stolarkę okienną o niskim współczynniku przenikania ciepła < 0,8. Dodatkowo: min. 20-centymetrowa warstwa ciepłego styropianu, piana PUR, płyta fundamentowa docieplona pionowo od dołu oraz poziomo od zewnątrz.
Jakie są różnice między domem ekologicznym, energooszczędnym i pasywnym?
Domy ekologiczne zbudowane są z ekologicznych materiałów, przy których podczas powstawania inwestycji zwracana jest mała ilość odpadów zajmujących cenną powierzchnię do życia oraz często emitujących do środowiska szkodliwe substancje. Plusem domów energooszczędnych jest znaczne zmniejszenie kosztów związanych z ogrzewaniem domu w zimne oraz ochładzaniem go w ciepłe i letnie dni. Posiadają bardzo dobrą izolację przegród zewnętrznych. Stosujemy tu redukcję mostków termicznych, system wentylacji z odzyskiwaniem ciepła, wysokosprawną instalację grzewczą, a bryła budynku jest usytuowana odpowiednio względem stron świata, tak by energia słoneczna była wykorzystana do utrzymania odpowiedniej temperatury wnętrza w ciągu całego roku. Wszystko to sprawia, że rachunki za prąd i gaz stają się już tylko formalnością. Dom pasywny - to również dom energooszczędny, ale budowany z myślą o pasywnym (biernym) pozyskiwaniu energii z otoczenia. Taki efekt można uzyskać przy zastosowaniu np. paneli fotowoltanicznych, czy przydomowej elektrowni wiatrowej.
Jakie są największe korzyści płynące z budowy domu energooszczędnego?
Budowa domu energooszczęgnego niesie za sobą wiele korzyści. Największym plusem są na pewno wszelkie koszty związane z ogrzewaniem bydunku oraz jego ekspoatacją. Innowacyjne ogrzewanie, zastosowane dobrego ocieplenia domu, brak mostków termicznych oraz zastosowanie stolarki drzwiowej i okiennej z jak najlepszymi parametrami, minimalizuje koszty eksploatacji. Nawet jeśli po czasie będziemy chcieli sprzedać taki dom, z pewnością na tym nie stracimy.
Powszechną opinią jest, że dom energooszczędny jest dużo droższy niż tradycyjny. Prawda czy mit?
Jest to mit. Istotnie, jest taka opinia że domy w technologii energooszczędnej są droższe. Różnice są faktycznie zauważalne na etapie budowy, lepsze materiały, szczelniejsze rozwiązania, dokładniejsze wykonie generują dodatkowe koszty. Widoczną różnicę widać natomiast przy płaceniu rachunków, co kompensuje poniesione wcześniej koszty.
Na co więc zwrócić uwagę planując budowę domu energooszczędnego? Czy są jakieś fundamentalne zasady, które trzeba wziąć pod uwagę już na etapie planowania i projektowania?
Tak. Fundamentalną zasadą są strony świata w stosunku do naszego budynku, czyli podążanie za słońcem. Pomieszczenia w których przebywamy rano powinny być skierowane w stronę wschodnią, a pokoje wieczorne – na zachód. Sytuacja idealna jest, gdy wjazd i wejście na działkę znajduje się od strony północnej, czyli najsłabiej doświetlonej. Od strony północnej, północno-wschodniej lub północno-zachodniej powinniśmy umieścić również kuchnię oraz jadalnię. Strona wschodnia (a także północno- i południowo-wschodnia) to miejsce idealne na sypialnię. Od strony południowej i południowo zachodniej pomieszczenia będą doświetlone w godzinach popołudniowych. Jest to najbardziej cenne oświetlenie, a więc od tej strony umieszczamy najważniejsze pomieszczenia domu, w których przebywamy po południu i wieczorem – salon, jadalnię, bibliotekę.
Czy domy energooszczędne to domy na pokolenia?
Zdecydowanie tak. Przy rosnącej eko-świadomości domy te będą na pewno w modzie.
Jaki jest czas budowy takiego domu od momentu wbicia pierwszej łopaty do stanu surowego zamkniętego?
Wszytsko zależy od zakresu prac oraz panujących warunków atmosferycznych w danym czasie. Zazwyczaj okres budowy domu energooszczędnego zamykamy w niecały rok, nie tylko do stanu surowego zamkniętego, ale do tzw. stanu deweloperskiego.
ITOdesign– Gdańsk, Aleja Grunwaldzka 82, IV p.C.H. Manhattan. Tel: 506 605 200, www.itodesign.pl
