Wykorzystać zieloną energię

Dawid Linkowski Politechnika Gdańska

Zielony Pakt dla Pomorza, Bałtycki Instytut Transformacji Energetycznej, Koalicja na Rzecz Rozwoju Przemysłu CPD i AI, liczne konferencje i debaty. Od kilku miesięcy Pomorze przeżywa kumulację inicjatyw związanych z szeroko pojętą transformacją energetyczną.

Energetyczna ofensywa rozpoczęła się jesienią 2024 roku, gdy podczas konferencji Green Energy Tricity przedstawiono Zielony Pakt Dla Pomorza – strategię dynamicznego rozwoju regionu w oparciu o nowoczesny, przyjazny środowisku, wykorzystujący nieemisyjną energię przemysł i usługi. Cele strategiczne: dekarbonizacja, transformacja energetyczna i rozwój sektora Climate. Pakt zakłada, że Pomorze stanie się kluczowym ośrodkiem produkcji energii odnawialnej, wykorzystując morskie farmy wiatrowe (MFW) i planowaną elektrownię jądrową.

– Zielony Pakt dla Pomorza jest uszczegółowieniem zapisów wskazanych w strategii rozwoju województwa przyjętej 12 kwietnia 2021 roku, w której kryzys klimatyczny oraz degradacja środowiska zostały wskazane jako najważniejsze wyzwania przed jakimi przychodzi nam stanąć. Dodatkowo w strategii zwracamy uwagę, że wraz z energią z OZE i energią z zielonego wodoru produkowanego przy wykorzystaniu OZE, energia jądrowa może stanowić przyszłość regionalnej energetyki – podkreśla Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego.

Bałtycki Instytut Transformacji Energetycznej (BETI)

Aby zapewnić pomyślną realizację Zielonego Paktu dla Pomorza, pod koniec 2024 r. powołano fundację Bałtycki Instytut Transformacji Energetycznej (BETI). To niezależny think-tank, który jako hub merytoryczny ma działać na rzecz zrównoważonego rozwoju i transformacji energetycznej regionu Morza Bałtyckiego. BETI będzie podmiotem wiodącym w zakresie implementacji założeń Zielonego Paktu. Jego zadania będą obejmować koordynację, inicjowanie i zapewnianie zaplecza merytorycznego działań w zakresie dekarbonizacji, innowacji technologicznych, rozwoju zielonej generacji energii, infrastruktury przesyłowej i łańcucha dostaw w Regionie Morza Bałtyckiego. BETI będzie promować Pomorze jako lidera zmian i zrównoważonego rozwoju gospodarczego w Polsce i Europie.

Instytut ma działać jako centrum wiedzy i ekspertyzy w obszarze transformacji energetycznej, łącząc różne środowiska – biznes, naukę, administrację publiczną i społeczność lokalną. Jego założyciele to uznane autorytety świata biznesu i nauki z Polski i Litwy: Dariusz Jachowicz, Ewa Kruchelska, Czesław Okińczyc, Paweł Olechnowicz, Dariusz Mikielewicz, Grzegorz Stanisławski, Janusz Reiter oraz Maciej Stryjecki.

- Za dekadę na Pomorzu będzie powstawać 40% krajowej energii i będzie to energia zielona, a wciąż nie ma dobrego pomysłu i spójnego planu wykorzystania tej energii dla stworzenia przemysłu przyszłości – przemysłu Climate Tech, big data center, AI, który zapewni nie tylko Pomorzu, ale i całej polskiej gospodarce przewagę konkurencyjną na międzynarodowych rynkach. BETI powstaje po to, żeby nie przespać tej okazji - mówi Maciej Stryjecki, prezes instytutu.

Pomorze jako centrum technologii cyfrowych

Jednym z pierwszych działań BETI było powołanie w lutym 2025 roku Pomorskiej Koalicji na Rzecz Rozwoju Przemysłu Centrów Przetwarzania Danych i AI, która ma za zadanie zbudować atrakcyjny klimat inwestycyjny na Pomorzu. Jej główny cel to budowa nowoczesnej infrastruktury CPD i wsparcie dla inwestycji w centra danych wykorzystujące OZE. Koalicja ma także umożliwić ściślejszą współpracę nauki, biznesu i administracji w rozwoju kompetencji cyfrowych i innowacji w dziedzinie AI. Działania te mają prowadzić do zwiększenia konkurencyjności Polski i przyciągnięcia globalnych inwestycji do Pomorza jako europejskiego hubu technologii AI i CPD.

Energia wytwarzana przez Morskie Farmy Wiatrowe na Bałtyku miałaby zostać wykorzystana do zielonego i zrównoważonego przemysłu cyfrowego związanego z silnie rozwijającymi się sektorami CPD i AI – kluczowymi elementami konkurencyjnej i innowacyjnej gospodarki.

Koalicja na Rzecz Rozwoju Przemysłu CPD i AI to projekt zainicjowany we współpracy z Energą SA oraz Politechniką Gdańską. Przy tej ostatniej działa od 2024 roku „Pomorski Hub Energetyczny”, czyli zespół doradców dbający o wymianę informacji i konsultacji pomiędzy środowiskiem gospodarczym i naukowym. Celem jest innowacyjna i silna gospodarka.

- Jako Politechnika Gdańska konsekwentnie angażujemy się w projekty, które odpowiadają na kluczowe wyzwania rozwojowe Pomorza. Zarówno Pomorska Koalicja na rzecz Rozwoju Przemysłu Centrów Przetwarzania Danych i AI, jak i działania Zespołu Doradców Gospodarczych przy Rektorze PG, powołanego w ubiegłym roku, mają wspólny cel – budowę silnej, nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy, technologii i innowacjach. Połączenie potencjału naukowego, biznesowego i administracyjnego daje nam wyjątkową szansę na stworzenie w regionie ekosystemu, który będzie napędzał cyfryzację, zieloną transformację oraz rozwój kluczowych sektorów, takich jak offshore czy logistyka morska. Cieszę się, że nasza uczelnia współtworzy te działania - podsumowuje prof. Krzysztof Wilde, rektor PG.

- Transformacja cyfrowa i energetyczna muszą iść w parze. Energa SA jako lider w sektorze energetycznym na Pomorzu, podejmuje działania na rzecz dostarczenia niezawodnej i zrównoważonej energii dla rosnącego sektora AI i CPD. Bez dostępu do zielonej energii, Polska nie stanie się konkurencyjnym graczem na globalnym rynku technologii i usług – dodaje Sławomir Staszak, prezes Zarządu Energa S.A.

To nie jedyne inicjatywy dotyczące energetyki na Pomorzu. W marcu odbyły się dwie konferencje - 2. Baltic Nuclear Energy Forum w Europejskim Centrum Solidarności oraz pierwsza edycja PowerConnect Energy Summit 2025 w Amber Expo. Obydwie dedykowane szeroko pojętej transformacji energetycznej.