Zbudowanie takiego systemu energii też wymaga czasu, a tymczasem problem niezbilansowanej energii jest realny i coraz poważniejszy.

Mamy dzisiaj problem dużej ilości niezbilansowanej energii, bo tej z samej fotowoltaiki w Polsce jest 20 GW mocy, a wiatrowej - ponad 10 GW. Do tego chcemy jeszcze budować dużo GW na Morzu Bałtyckim, co jest oczywiście korzystne, a dodatkowo uruchamiamy programy wsparcia na inwestycje w fotowoltaikę, nie bilansując tego, co mamy. Potrzebujemy zbudować magazyny energii, bo one będą również w tym systemie potrzebne wtedy, gdy nie ma komu energii elektrycznej i cieplnej oddać. Dzięki nim możemy ją ładować i rozładowywać wtedy, kiedy jest naprawdę potrzebna i odpowiednio tym zarządzać. Dzisiaj zmierzamy w kierunku nowych instalacji fotowoltaicznych w dużym zakresie i nie wiem, jak to będzie przyjmowane przez sektor firm do których należy Energa, Enea, Tauron. Myślę, że większość projektów będzie kłopotliwych, bo firmy nie są w stanie z tej energii skorzystać, dopóki nie będą mogły odpowiednio nią zarządzać i ją bilansować. Tak więc bardzo dużo jest do zrobienia i tutaj BETI przejmuje rolę społecznego przekazu informacji. I to nie tylko pod kątem edukacji, ale również wpływania na to, żeby były podejmowane odpowiednie działania w zakresie prawidłowego procesu transformacji energetycznej i żeby iść w kierunku tego, co jest do naprawienia, a nie wypaczać jeszcze bardziej zakres, który już dzisiaj zaczyna być kłopotliwy.

Jest jeszcze tzw. Kowalski, mali przedsiębiorcy, prywatne osoby, które zachęcone przez państwo zdecydowały się na inwestycje w OZE. A tymczasem co chwilę zmieniają się uwarunkowania prawne, programy wsparcia i dotacji do konkretnych źródeł energii, czy też regulacje dotyczące ich wykorzystania. Ostatnim przykładem jest rozczarowanie wielu osób inwestycjami w fotowoltaikę i pompy ciepła ze względu na brak oczekiwanych korzyści finansowych. Media są pełne tekstów o tych osobach, które wprost mówią, że czują się oszukane. Jak w tym świetle mają poważnie traktować państwo i kolejne pomysły?

Tak, to normalne, że, jeżeli, ktoś jest inwestorem i zakłada panele i chce na tym zarabiać czy też pomniejszać swoje koszty, to nie ulega wątpliwości, że jego niezadowolenie jest duże. Powiedziałbym, że to niezadowolenie pomału przechodzi w niepokojący negatywny ruch, więc to musi być jak najszybciej zmienione.

Problemem jest sektor publiczny i jego zmienność. Co władza to inna koncepcja. Kiedyś w ofensywie były elektrownie wodne, planowano budowę dwóch nowych elektrowni szczytowo - pompowych, póki co nic. Zapowiedzi regulacji Wisły i Odry, budowy stopni to już mające kilkadziesiąt lat legendy, co pewien czas odświeżane. Podobnie ma się elektrownia atomowa. Obecnie widzimy wręcz wysyp ze strony instytucji publicznych i państwowych spółek nowych planów i przyszłych sukcesów w dziedzinie energetyki. Jest pan doświadczonym menadżerem, jako wieloletni prezes Lotosu zmienił go pan z archaicznego przedsiębiorstwa w nowoczesną firmę, nieustannie mając na karku zmieniające się wizje i pomysły kolejnych polityków. Mało więc kto wie lepiej od pana, jak to się potem ma w praktyce.

Polityka zawsze miała i ma istotne znaczenie, zawsze miała też wpływ na decyzje strategiczne, ale ta sama polityka w sytuacjach napięcia i krytycznych momentów dostosowuje się do tego, co powinno być robione, pomaga. Tu nie ulega żadnej wątpliwości, że tematyka dotycząca transformacji energetycznej jest absolutnie zależna od tego, czy mamy kompetencje, wiedzę, jak objąć ten cały pakiet i porozdzielać działania, ustawiając odpowiednio kompetentnych ludzi, żeby tym zarządzać, wymuszać odpowiednie procesy i kierunki transformacji. To jest nieuniknione, świat zmierza w tę stronę i, jeżeli my tego nie będziemy robić, to ktoś za nas to zrobi i będziemy w o wiele gorszej sytuacji, zależni od innych, a u siebie będziemy mieli i tak problem. Tu wielkiej świadomości nie potrzeba, weźmy pod uwagę wspomniane niezadowolenie, gdy w marcu było 15 dni wyłączeń, a, wyobrażam sobie, że nic się nie zmieni w okresie nadchodzących 3 miesięcy, bo tu cudów nie ma. Potrzeba myślę 2 lat, żeby sytuacja bilansowania się poprawiła i pokazała pozytywne skutki zmian. Tymczasem od maja do września zapowiadana jest słoneczna pogoda, jeszcze cieplejsza niż w ubiegłym roku, więc z fotowoltaiki będzie o wiele więcej wyłączeń i obawiam się, że klimat niezadowolenia będzie niestety zmasowany.

W lutym jako BETI ogłosiliście inicjatywę Pomorskiej Koalicji Przemysłu AI i Centrów Przetwarzania Danych (CPD). Chodzi o wykorzystanie zielonej energii i budowę sektora AI i CPD. Co dokładnie ma powstać?

Z naszej strony, czyli tych, którzy odpowiadają za przemysł i energię, jest przede wszystkim myśl zbilansowania i zbudowania platformy oraz wspomniany temat komputera kwantowego. Tak więc zacieśniamy więzi z nauką, a do obsługi systemów informatycznych, tzw. data centers, potrzebna jest energia elektryczna. One będą budowane na Pomorzu, są już na nie projekty. To z kolei będzie wymuszać procesy z zakresu AI, które my nazywamy „demokracją dekarbonizacji”. To już dotyka tego, co się dzieje na świecie, czyli szerokiego wchodzenia informatyki w nasze życie codzienne. By to nie powodowało nam kłopotów, powinno być tworzone w sposób odpowiedzialny oraz zrównoważony i trzeba umieć nad tym zapanować, stąd ta koalicja. W jej ramach będą podejmowane konkretne projekty i działania i w tym rola BETI, żeby były one odpowiednio dopracowywane. Trzeba pamiętać, że instytut powstał nie tak dawno, bo pod koniec grudnia, a te tematy są gorące, różne rzeczy dzieją się w czasie i to nie jest tak, że mamy jakieś opóźnienia czy niedopracowania, ale jak wszystko nowe, to wymaga czasu i idzie krok po kroku, według mnie i tak bardzo szybko. Dołączają do inicjatywy partnerzy, np. firmy z grupy ASE, deklarację przyłączenia do Pomorskiej Koalicji podpisał Konwent Związku Uczelni Fahrenheita. To cieszy.

Jednym z sektorów, a może wręcz i kluczowym dla rozwoju innowacyjnych rozwiązań - obok nauki i dużego biznesu - są startupy. Tymczasem Pomorskie na tle kraju wypada dość blado. Z opracowania „Rynek akceleracji w Polsce” (marzec 2024) przygotowanego przez Antal i NCBR na podstawie Mapy Ekosystemu PFR Polska wynika, że w Polsce działa obecnie 3,3 tys. startupów. Pomorskie jest daleko od czołówki z udziałem 5%. W tym samym raporcie Pomorskie jako region najlepszy do prowadzenia biznesu wskazało zaledwie 6% ankietowanych. Czy ten wynik jest zadowalający w kontekście tych planów?

Pomorska Koalicja CPD i AI, BETI oraz wszystkie podejmowane przez nas działania są nastawione na odpowiednie zredefiniowanie systemu podejścia do wprowadzania nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań. A na to są potrzebne dodatkowe środki. Pomorze znajduje się tu w złej pozycji w stosunku do innych regionów. To musi się zmienić i będziemy wywierać odpowiednie naciski. Jednak nic się nie zmieni, jeśli nie będą przeznaczane odpowiednio duże środki na realizację konkretnych przedsięwzięć.