Posiadanie akredytacji nie jest wymogiem, ale dla wielu klientów i samych coachów stanowi dodatkową wartość.

- Co dają organizacje? Przed wszystkim dostęp do mentoringu, czyli pracy z drugim człowiekiem, który jest bardziej doświadczony, oraz do superwizji, czyli takich spotkań, w których można przedyskutować sytuacje trudnych klientów. I to jest moim zdaniem klucz: praca superwizyjna, praca mentoringowa. Samemu można pewnych rzeczy nie dostrzec – stwierdza Monika Stankiewicz certyfikowany coach (PCC ICF, ICC). - Ja akredytowałam się w ICF, jestem na środkowym poziomie, tj. Professional Certified Coach. Gdy zaczynałam swoją pracę jako coach, dawno temu, to ICF był w Polsce najbardziej rozpoznawalny.

Brak akredytacji może być efektem ścieżki zawodowej, która prowadziła od praktyki branżowej do coachingu. Kluczowe są tu doświadczenie biznesowe i coachingowe, a brak formalnych struktur kusi większą elastycznością i możliwością indywidualnego podejścia do każdego klienta.

- Obecnie nie jestem zrzeszona w żadnej organizacji coachingowej. Moja ścieżka zawodowa rozwijała się organicznie - byłam raczej praktykiem zawodu, a coaching nie był moim wiodącym zajęciem przez większą część życia zawodowego, dlatego nie posiadam certyfikacji wymaganych przez organizacje – mówi Anna Lewit. - Choć brak akredytacji może być istotnym czynnikiem dla niektórych klientów na rynku, mam głębokie przekonanie, że kluczowe znaczenie ma marka osobista, budowanie osobistych relacji i zaufania w biznesie poprzez efektywną pracę opartą na wartościach oraz transparentność w działaniu. Wierzę, że doświadczenie i etyka są kluczowe, a nie formalne akredytacje.

Coachowie niezrzeszeni także dbają o swój rozwój i prowadzeni są przez mentorów. Weryfikacja i systematyczne konsultacje są dla nich równie ważne, ponieważ zapewniają im wsparcie i umożliwiają stały rozwój zawodowy. Regularnie uczestniczą też w szkoleniach, kursach i konferencjach, aby uzupełniać swoje umiejętności.

- Jako coach ciągle się dokształcam i biorę udział w programach superwizyjnych. Nie jestem zrzeszona w żadnej organizacji, chociaż najbliżej mi do ICF. Nie chcę zamykać się na jedną strukturę coachingową, chcę nadal czerpać z wielu źródeł, być kreatywną i przez to bardziej skuteczną w tym, co robię. Dla mnie taka przynależność byłaby ograniczeniem – stwierdza Barbara Ważna.

#toniejestcoaching

Brak formalnych wymagań ma też negatywną stronę. Istnieją osoby bez odpowiedniego wykształcenia, przygotowania i umiejętności, które zabierają się za „coachowanie”, co szkodzi całej branży. Część społeczeństwa nie wie, czym jest profesjonalny coaching, bazuje na informacjach zasłyszanych w mediach, a także na sensacyjnych historiach, które traktują ten zawód krzywdząco: ironicznie czy wręcz prześmiewczo. Dlatego tak ważne jest edukowanie ludzi i uświadamianie im, czego powinni się spodziewać po coachingu i jakie efekty mogą uzyskać.

- Jako EMCC Poland, wraz z Izbą Coachingu, prowadzimy kampanie edukacyjną #toniejestcoaching, w ramach której edukujemy, czym jest profesjonalny coaching. Ma ona także pomóc branży coachingowej w lepszym jej postrzeganiu. Podpowiadamy, na co zwracać uwagę przy wyborze odpowiedniego dla siebie coacha, jakie są kluczowe elementy w relacji coachingowej, jak pracuje się w coachingu i, na co sama nazwa kampanii wskazuje, rozprawiamy się z dotychczasowymi mitami na temat coachingu – opowiada Sylwia Różalska-Lange.

Na co więc zwrócić uwagę, zanim podejmiemy współpracę z coachem? Po pierwsze na edukację – tu ukończone studia, kursy, czas nauki, dalszy rozwój. Po drugie – doświadczenie zawodowe. Idąc dalej, poddawanie się superwizji oraz opieranie się na kodeksie etyki. A w końcu posiadanie akredytacji i jej poziom, jeśli to dla nas istotne. Warto umówić się na próbną sesję, aby poznać coacha i jego sposoby pracy oraz sprawdzić, na ile nam odpowiada. Wrażenia są tu bardzo subiektywne, ale niezwykle istotne.

- Coaching to nie jest lekarstwo na wszystko. Nie ma czegoś takiego jak lekarstwo na wszystko. Nawet, jeśli chodzi o tak sprawdzone techniki jak psychoterapie i neuroterapie, terapie, które stosuje się przy zaburzeniach osobowości czy ciężkich stanach lękowych, nie mamy stuprocentowego narzędzia, które by leczyło to wszystko. Stwierdzenie, że coaching rozwiąże nam wszystkie problemy pozostaje w sferze fantazji – mówi Monika Stankiewicz. - Coaching to jest tylko narzędzie, jak nóż, który w jednych rękach służy do krojenia chleba, a w innych do zabicia. To jest zawsze pytanie, kto to narzędzie stosuje. Nie ma jednej odpowiedzi.

Coaching coachingowi nierówny

Rozwijać możemy się na wielu polach. Life coaching skupia się na efektywności osobistej i rozwoju ludzkiego potencjału. Business coaching to już kwestia produktywności w roli zawodowej. Wyróżniamy tu executive coaching dla najwyższej kadry zarządzającej, coaching dla managerów czy coaching kariery kierowany do osób będących w rozwoju lub zmianie ścieżki zawodowej. Coaching możemy też podzielić na indywidualny, grupowy i zespołowy, ale to nie wszystko. Pojawiają się inne typy specjalizacji wynikające z doświadczenia lub etapu rozwoju coachów.

- Specjalizuję się w konsultingu dla hoteli, w szczególności małych biznesów rodzinnych, pomagając im usprawniać działalność operacyjną. Jako były dyrektor generalny, posiadam ponad 20-letnie praktyczne doświadczenie w prowadzeniu hoteli o najwyższym standardzie usług, co pozwala mi zrozumieć codzienne dylematy właścicieli – opowiada Anna Lewit. - Moja działalność polega na partnerowaniu im w decyzjach biznesowych, wspieraniu w kryzysach organizacyjnych, zwiększaniu efektywności organizacyjnej oraz tworzeniu i prowadzeniu efektywnych zespołów pracowniczych poprzez niezbędne zmiany w strukturze organizacji. Dla właścicieli małych firm rodzinnych zarządzanie w oparciu o wartości jest szczególnie ważne, ale bardzo często brakuje im odpowiedniego doświadczenia hotelarskiego lub wiedzy, w jaki sposób można przeprowadzić niezbędne zmiany. Zwykle audyt operacyjny i poznanie aktualnego celu działalności biznesowej ujawnia kluczowe obszary wymagające poprawy w oparciu o wartości i w przyjaznej atmosferze dla zespołu, co ostatecznie zawsze przynosi znaczne oszczędności w kosztach i lepsze wyniki finansowe.

Sami coachowie łączą w sobie różne rodzaje coachingu.

- Specjalizuję się w trzech głównych obszarach coachingu. W ramach life coachingu pomagam klientom pracować nad swoimi talentami, przełamywać ograniczające przekonania i stereotypy, które hamują ich rozwój. Cel to dobre życie. W coachingu biznesowym skupiam się na tworzeniu nowych produktów i rozwiązań dla klientów, wspierając zespoły w procesie zmian, które są obecnie nieuniknione w firmach. W coachingu kariery pomagam klientom w procesie przebranżowienia, nabywania nowych umiejętności i pozbywania się tych, które już im nie służą. Wspólnie opracowujemy nową ścieżkę zawodową na bazie wypracowanego modelu – wylicza Ewelina Strawa.

Nie wszyscy coachowie stosują ten podział, wychodząc z założenia, że staje przed nimi po prostu człowiek szukający pomocy, a jakiej konkretnie wychodzi w samym procesie. Coaching jest metodą wspierania.

Przyszłość coachingu w kontekście PIFS i „Białej Księgi Usług Rozwojowych”

Polska Izba Firm Szkoleniowych - największa, działająca już blisko 20 lat, organizacja branżowa, zrzeszająca firmy szkoleniowe i doradcze z całej Polski – w 2017 roku wydała „Białą Księgę Usług Rozwojowych”.

- Jej celem była szeroka diagnoza aktualnej sytuacji i charakteru dokonujących się zmian na rynku usług rozwojowych - przegląd wyzwań, szans, a także barier funkcjonowania i rozwoju sektora. Naszą intencją było również budowanie świadomości w zakresie roli sektora usług rozwojowych w gospodarce i społeczeństwie oraz wskazanie obszarów regulacji, w których polityka społeczna i gospodarcza powinna uwzględniać rolę i potrzeby rozwojowe sektora. Chcieliśmy też inspirować i kierunkować podmioty sektora w dostosowywaniu się do wyzwań i potrzeb gospodarki oraz społeczeństwa i wprowadzania innowacji i zmian sprzyjających idei uczenia się przez całe życie – mówi Piotr Piasecki, Prezes Zarządu Polskiej Izby Firm Szkoleniowych.

Publikacja opisuje między innymi zmiany w obszarze profesjonalizacji coachingu jako formy rozwoju osobistego.

„Moda, boom, szaleństwo coachingu powoli przemija. Przeszliśmy już wiele – było przysłowiowe „zepsucie marki”, pojawił się chaos definicyjny, były kontrowersyjne przypadki nagłaśniane przez media, powstało sporo niezrozumienia – coaching zaczął być przedstawiany w mediach jako „inwazja oszołomstwa”, wiele osób mających dobre przełożenie marketingowe mówiło o coachingu, nie będąc przy tym coachami. Na tym jednak nie koniec. Wielu zarządzających wpadło na pomysł, by pod przykrywką i hasłem coachingu wprowadzić różne działania kontrolne, korektywne i sankcyjne, które z coachingiem miały niewiele wspólnego. (…) W Polsce częstą stała się praktyka – „mamy problem – dajcie tu jakiegoś coacha”. Obecnie na rynku polskim obserwujemy spadek zainteresowania sesjami coachingowymi, w księgarniach pojawia się coraz mniej pozycji książkowych na ten temat, wyraźnemu spowolnieniu ulega także dyskusja o roli coachingu w usługach rozwojowych. Paradoksalnie, jednocześnie powoli następuje odbudowywanie zainteresowania profesjonalnym coachingiem. Wyłaniają się kluczowe specjalizacje, swoje działania wzmacniają organizacje i zrzeszenia coachingowe. Organizowane są konferencje naukowe nt. coachingu, a z rynku „wykruszają” się coachowie, mający nadzieję na szybki zysk i łatwy zarobek. Znaczenia nabiera także jeszcze jeden, coraz bardziej dostrzegalny przez ekspertów trend. W pracy z najwyższą kadrą menadżerską, zgodnie z trendami na całym świecie, również i w Polsce – coaching rzadko przybiera już czystą formę. Coraz częściej jest łączony z innymi formami rozwoju, takimi jak mentoring, trening, szkolenia. Menadżerowie potrzebują efektywnych rozwiązań – sami coraz częściej zgłaszają „potrzebę otrzymania profesjonalnego doradztwa”, a nie tylko samodzielnego poszukiwania odpowiedzi na ważne pytania.”