„Sensoria – Sztuka i nauka naszych zmysłów” to interdyscyplinarny projekt poświęcony sposobom postrzegania zmysłów w sztuce i nauce. Odkrywa on świat zmysłów poprzez naukowe, społeczne i kulturowe interpretacje. Wystawa to wynik międzyinstytucjonalnej i międzykulturowej współpracy Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA oraz Sensorium: Centre for Digital Art and Technology na Uniwersytecie York w Toronto.
Głównym celem powstania wystawy jest przedstawienie różnorodnych projektów artystycznych poświęconych percepcji zmysłowej. Projekt „Sensoria” umożliwił komunikację artystów i artystek z różnych zakątków świata, tworząc sieć między kontynentami i ideami i łącząc różne perspektywy, aby zbadać, jak nasz zglobalizowany świat nas połączył, a jak rozdzielił. Artyści „Sensoriów” zostali zaproszeni do zaprezentowania swoich prac w nowych sytuacjach site-specific. Projekt miał także na celu ożywienie zmysłowych połączeń z najbliższym otoczeniem, poprzez narzędzia technologiczne i sieć (a jednocześnie – pomimo ich); oraz wspólne doświadczenie i dyskusję na ich temat. Ponadto sympozjum organizowane przez Sensorium na Uniwersytecie York skupia się na "powrocie" do zmysłowych możliwości ciała po latach pandemii COVID-19.
Odbieramy świat zmysłami. Przez długi czas zmysły były uważane za całkowicie autonomiczne, niezależnie funkcjonujące "moduły percepcyjne” w naszym ciele. Współczesne badania wykazały jednak, że są one ściśle powiązane i współdziałają ze sobą. Ponadto nasz odbiór zdarzeń wizualnych, słuchowych, węchowych czy dotykowych zmienia się w wyniku wymiany informacji między receptorami. Ostatnie radykalne zmiany w sposobie codziennego funkcjonowania, takie jak ograniczenia związane z pandemią COVID-19, spowodowały stres psychiczny i emocjonalny u dużej liczby ludzi oraz wpłynęły na większość aspektów naszego życia: od geopolityki, przez ekonomię, po sztukę i naukę, w tym świadomość sensoryczną. Prace naukowe wykazały krótko- i, prawdopodobnie, długoterminowe negatywne skutki wirusa na działanie ludzkich zmysłów.
Kuratorska refleksja nad tymi zagadnieniami w ostatnich latach stała się niezbędna.
Sposób, w jaki odbieramy otoczenie za pośrednictwem systemów sensorycznych był często źródłem kontrowersji. Jak zauważył socjolog i antropolog, profesor David Howes "To, co percepcyjne, ma charakter kulturowy i polityczny, a nie jest po prostu (jak chcieliby psychologowie i badacze mózgu) kwestią procesów poznawczych lub mechanizmów neurologicznych zlokalizowanych w indywidualnym podmiocie". W artystycznych poszukiwaniach skupionych wokół świadomości sensorycznej nie można więc nie doceniać wpływu kontekstu geograficznego, kulturowego i społecznego na percepcję sensoryczną jednostki.
Badania kuratorskie i rozwój projektu Sensoria od 2019 roku miały na celu przedstawienie tematu w niekonwencjonalny sposób. Międzynarodowe rezydencje artystów, warsztaty, prezentacje i tematycznie powiązane dyskusje we współpracy z polskimi instytucjami badawczymi miały miejsce przed pandemią – w 2019 i 2020 roku. Aktualnie wystawy koncentrują się na "powrocie" do zdolności sensorycznych ciała po ostatnich dwóch i pół roku zdalnych i wirtualnych sposobów komunikacji, które drastycznie zmieniły spektrum doświadczenia zmysłowego.
Wyobcowanie zmysłów zostało zaostrzone także przez pojawiające się cały czas nowe technologie. Wystawa Sensoria adaptuje to, co historyczka sztuki i kuratorka Caroline Jones opisała jako "twórczo zdysocjowane ja". W swojej przełomowej wystawie "Sensorium" z 2006 roku, traktowała ona dysocjacyjny sposób działania współczesnych technologii na zmysły jako zaproszenie do zaangażowania się w twórczą zabawę i eksperymenty wokół tej perspektywy. W ten właśnie sposób wystawa „Sensoria” opiera się na unikalnych zainteresowaniach artystów skupionych wokół zmysłów i napięciach związanych z wirtualną współobecnością w dwóch geograficznie oddalonych galeriach.
