Wystawa „Gościnności” to zaproszenie do refleksji nad jednym z najważniejszych pojęć kształtujących współczesną Europę. W obliczu aktualnych wydarzeń związanych z migracją, mobilnością i tożsamością, stawiamy pytanie o prawo gościnności i jego rolę w dzisiejszym społeczeństwie – o to, jak przyjmujemy i traktujemy Innego w przestrzeni, którą uważamy za własną.
Gościnność to nie tylko przyjazny gest empatii, lecz także akt polityczny i kulturowy, ujawniający skomplikowane relacje zarówno w wielokulturowych, jak i jednorodnych społeczeństwach. Podejmujemy temat dostosowania przestrzeni społecznych, geograficznych, symbolicznych takich jak dom, miasto czy kraj do przyjęcia Innych. Pytamy, kto dysponuje prawem do zajmowania ich po minionych konfliktach, a kto podlega wykluczeniu. Poruszamy zagadnienie granic gościnności i otwartości, poczucia „bycia u siebie” oraz tymczasowości. Czy gościnność dzisiaj to tylko gest empatii, czy już bezwarunkowa konieczność, by móc współistnieć? Dotyczy to relacji nie tylko międzyludzkich, ale także postawy wobec zwierząt, środowiska i planety.
Zapraszamy widzów do sprawdzenia, czy sztuka może być narzędziem diagnozy procesów społecznych i miejscem refleksji nad kondycją ludzką. Prace w formie instalacji wideo, obiektów, fotografii czy tkanin traktują temat gościnności jako namysł nad wymuszonymi i dowolnymi migracjami, tożsamością i przestrzenią, w której żyjemy, jak i tej, którą tworzymy dla innych.
Ekspozycja ma zachęcić do głębokiego przyjrzenia się wzajemnym relacjom sztuki i polityki w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o społeczne obowiązki i miejsce estetyki w dyskusji o prawie do przynależności. Wybrane dzieła otwierają pole do nowych interpretacji, ukazując gościnność nie tylko jako postawę, ale także jako metaforę – odzwierciedlają współczesne debaty o nacjonalizmach, różnorodności i wzajemnym współistnieniu.
Zadajemy więc pytania: czy otwarcie na innych może być drogą do przezwyciężenia podziałów? Kto jest darczyńcą, a kto beneficjentem gościnności? Wystawa ma być w założeniu zaproszeniem do odkrywania złożonych, często niewygodnych pytań, które kryją się za pojęciem gościnności.
W ostatnich latach temat gościnności podejmowano wielokrotnie, lecz wystawa w Muzeum Narodowym w Gdańsku wpisuje się w ten nurt jako badanie postaw przyjęcia i izolacji w oparciu o wątki globalne i lokalne, np. tworzenia społeczności gdańszczan w powojennych realiach. Osiemdziesiąta rocznica zakończenia II wojny światowej jest dobrym czasem do przemyślenia tego tematu.
Ekspozycja składa się z prac pochodzących ze zbiorów Gdańskiej Galerii Fotografii, Gdańskiej Kolekcji Sztuki Współczesnej będącej depozytem gminy miasta Gdańska w zbiorach NOMUS – Nowego Muzeum Sztuki oraz dzieł użyczonych przez artystki i artystów.
17 maja 2025–29 marca 2026
Otwarcie: 17 maja 2025, godz. 19:00
