Jak technologia zmienia sposób w jaki doświadczamy kultury i nauki

Katarzyna Lepianka - Głuszkiewicz
wtorek, Czerwiec 4, 2024 - 15:40

Cyber muzea, wirtualna rzeczywistość, digitalizacja kultury, inteligentne laboratoria i symulacje medyczne. Technologiczne trendy w nauce i kulturze zmieniają sposób w jaki doświadczamy rzeczy. Jednocześnie pojawiają się nowe perspektywy w kulturze dzięki technologii, narzędzia dla badaczy, możliwości związane z obcowaniem ze sztuką na odległość. Jak wygląda relacja: technologia a nauka i kultura? Próbujemy zbliżyć temat w poniższym artykule.

Ewolucja technologii: od książek papierowych do wirtualnych

Dziś wciąż mamy papierowe książki, które chętnie czytamy, ale obok nich znajdują się elektroniczne odpowiedniki, które wgrywamy na przenośne nośniki. Prześledźmy ewolucję technologii na podstawie historii książki. Na wczesnych etapach książki nie przypominały obecnego formatu. Zamiast tego były zwojami papirusu lub jako święte teksty zapisane na glinianych tabliczkach. W starożytnym Rzymie ludzie zaczęli tworzyć najwcześniejsze masowo produkowane książki. Specjalnie wykształceni, piśmienni niewolnicy, zostali przeszkoleni do przepisywania tego, co słyszeli od osoby czytającej, na ciągłe zwoje papirusu. Przez wieki pismo posiadało aurę świętości, a dostęp do książek miały uprzywilejowane elity. To starożytni Grecy, odegrali kluczową rolę w zmianie kultury książki. Rozpoczęli oni praktykę dokumentowania poematów, takich jak: Illiada i Odyseja. Ponadto uznali znaczenie edukacji dla młodych mężczyzn i starali się promować umiejętność czytania i pisania wśród wolnych obywateli.
Wynalezienie ruchomej czcionki w Chinach w XI wieku natomiast przyspieszyło proces drukowania. Podczas gdy średniowieczna Europa wciąż polegała na iluminowanych manuskryptach, Chińczycy produkowali tysiące drukowanych książek rocznie. Ruchoma czcionka pozwalała na zmianę układu poszczególnych znaków i ich ponowne wykorzystanie, znacznie zwiększając szybkość i wydajność druku. Ta innowacja położyła podwaliny pod przełomowy wynalazek Johannesa Gutenberga. W XV wieku Johannes Gutenberg, niemiecki złotnik i wynalazca, wprowadził do Europy prasę drukarską z ruchomą czcionką. Jego wynalazek zrewolucjonizował produkcję książek, umożliwiając szybsze i bardziej opłacalne powielanie tekstów. W XIX w. natomiast jedną z ważnych zmian było wynalezienie maszyny do pisania, która ułatwiła ludziom pisanie i drukowanie dokumentów. W latach 70. i 80. pojawiły się komputery osobiste i domowe, edytory tekstu i drukarki, które jeszcze bardziej zmieniły sposób tworzenia i składania dokumentów. Kiedy powstało oprogramowanie do edycji tekstu, ludzie mogli pisać, edytować i formatować teksty na swoich komputerach. E-booki stały się ważnym elementem historii książki XXI wieku, zmieniając sposób, w jaki ludzie czytają i uzyskują dostęp do treści pisanych. Wprowadzenie e-booków przyniosło czytelnikom wiele korzyści, w tym wygodę posiadania całej wirtualnej biblioteki w jednym urządzeniu. 

Świat wirtualnej rzeczywistości: nowe horyzonty w doświadczaniu sztuki

Rzeczywistość wirtualna przenosi użytkownika do całkowicie wirtualnego świata, odciętego od rzeczywistości fizycznej. Pojawiają się nowe perspektywy w kulturze dzięki technologii. VR wykorzystuje zestaw gogli z wbudowanymi wyświetlaczami i systemem śledzenia ruchów głowy, aby stworzyć przekonujące iluzje, które obejmują całe pole widzenia użytkownika. VR jest idealnym medium pozwalającym nadać dodatkowy wymiar istniejącym lub trudno dostępnym dziełom sztuki, a także ożywić tradycyjną przestrzeń muzealną. Tym samym mamy możliwość obcowania ze sztuką np. z własnego domu. Na prywatną wycieczkę, za pomocą specjalnej aplikacji „VersaillesVR: Pałac jest twój”, wybierzemy się do Wersalu. Dotarcie tam zajmie nam kilka sekund z dowolnego miejsca na świecie. Przechadzając się po bogato zdobionych i urządzonych komnatach, możecie sobie wyobrażać bale oraz zabawy, które odbywały się tu przed wiekami. Za pomocą technologii możemy digitalizować dzieła sztuki i zabytki modelując je od podstaw lub wykorzystując technologię skanowania 3D. Umieszczać je w wirtualnej galerii i tym samym zapewnić mobilność kolekcji oraz bezpieczne wystawy wielkoformatowych dzieł sztuki jednocześnie pozwalając odwiedzającym na zapoznanie się z detalami obiektów bez obawy o ich uszkodzenie. Stworzone wirtualne kolekcje, oprócz wykorzystania w lokalnych placówkach, stanowią także prostą w transporcie i atrakcyjną formę promocji instytucji podczas wystaw i targów. Dzięki technologicznym innowacjom w kulturze jest o wiele więcej możliwości promocji danych galerii, a dostępność sztuki jest na wyciągnięcie ręki.

Rola technologii w digitalizacji kultury i dziedzictwa

Podobnie jak w przypadku niemal wszystkich obszarów współczesnego życia, także w temacie kultury i dziedzictwa dzieł sztuki technologiczne trendy w nauce i kulturze pozwalają nam na realizację wysiłków związanych z dziedzictwem kulturowym na miarę XXI wieku. Niezależnie od tego, czy mówimy o bezcennym obrazie z czasów złotego wieku malarstwa holenderskiego, Muzeum Luwr, ruinach Forum Romanum, czy współczesnym dziele z XX wieku, nasze dziedzictwo kulturowe może zostać z łatwością trwale uszkodzone lub całkowicie zniszczone. Wchodzą tu w grę takie wydarzenia jak pożar, wojna, zjawiska atmosferyczne, na które nie mamy wpływu. Technologie 3D, sztuczna inteligencja, a także technologie rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej są więc wykorzystywane do zapewnienia ochrony niezliczonej ilości skarbów europejskiej i światowej kultury. Poza tym każdy z obywateli różnych krajów, także najmłodsze pokolenia mogą czerpać korzyści z tych osiągnięć, tworząc miejsce dla korelacji pomiędzy technologią a edukacją kulturalną. Rozbudzać wyobraźnię, chęć do nauki, poznawania świata, nauki i sztuki. Co by nie mówić, nowoczesne technologie w kulturze i nauce są niezwykłym darem w szerzeniu edukacji. 

Cyber Muzea: nowe możliwości zachowania i udostępniania

Pandemia była momentem zwrotnym również dla instytucji kultury. Brak możliwości odwiedzenia wystaw na żywo, spowodował rozwój cyber muzeów, które wcześniej już mogliśmy oglądać w sieci, ale z pewnością nie były tak doceniane jak teraz. Technologiczne innowacje w kulturze już nikogo nie dziwią. Za pośrednictwem internetu możecie wybrać się wsiadania do samolotu, konieczności stania w długich kolejkach po bilet i tłumu odwiedzających – zwiedzanie online może okazać się całkiem miłe. Rocznie Luwr odwiedza około 10 miliona turystów. W kolekcji muzeum znajduje się obecnie 380 tysięcy dzieł, ale nie wszystkie są dostępne dla zwiedzających. Choć lista jest długa, warto się nie zrażać i zacząć już teraz od najważniejszych z nich. Na początek wybierzcie się na jedną z trzech wirtualnych wycieczek, które można odbyć za pośrednictwem strony muzeum. Kaplica Sykstyńska podczas zwiedzania Muzeów Watykańskich jest bardzo oblegana przez turystów. Dzięki bardzo dobrej rozdzielczości kolejnym scenom możecie przypatrywać się z bliska i wypatrywać szczegółów, których w normalnych warunkach nie mielibyście okazji dostrzec. Warto znać nowości technologiczne w kulturze by móc z nich korzystać. 

Przyszłość nauki: technologiczne narzędzia dla badaczy

Przyszłość technologii to ekscytujący i szybko rozwijający się temat, w którym każdego dnia wprowadzane są nowe postępy i innowacje. Jakie są trendy technologiczne w nauce i kulturze? W ciągu następnej dekady możemy spodziewać się ciągłego rozwoju i integracji sztucznej inteligencji, robotyki, rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej, blockchain, internetu rzeczy, sieci 5G, obliczeń brzegowych, obliczeń kwantowych i nie tylko jest nieodłącznym elementem pracy badaczy i naukowców. Bez odpowiednich narzędzi, prowadzenie skutecznych badań naukowych byłoby niemożliwe. Nowoczesne rozwiązania technologiczne w dziedzinie aparatury laboratoryjnej przyspieszają odkrycia naukowe i umożliwiają bardziej precyzyjne pomiary. Wprowadzenie automatyzacji do laboratoriów pozwala na przeprowadzanie badań i eksperymentów w sposób bardziej efektywny i precyzyjny. Roboty laboratoryjne mogą wykonywać wiele powtarzalnych czynności, co uwalnia czas naukowców na prowadzenie bardziej zaawansowanych badań. Technologia a nauka i kultura są ze sobą powiązane. 

Inteligentne laboratoria i wirtualne symulacje: innowacje

Wirtualne laboratoria to interaktywne, cyfrowe symulacje działań, które zazwyczaj odbywają się w fizycznych warunkach laboratoryjnych . Wirtualne laboratoria symulują narzędzia, sprzęt, testy i procedury stosowane w chemii, biochemii, fizyce, biologii i innych dyscyplinach. Wirtualne laboratoria opierają się na założeniu, że eksperymentów laboratoryjnych można uczyć przy użyciu Internetu w bardziej efektywny i opłacalny sposób . Przyniosą one również korzyści uczniom, którzy nie mają dostępu do laboratoriów fizycznych lub szkół, w których nie jest dostępny sprzęt.

Wirtualna symulacja medyczna jest jedną z najnowszych i najdoskonalszych metod edukacji, umożliwiającą symulację realistycznych metod leczenia bez stwarzania zagrożenia dla prawdziwego pacjenta. Uczestnik wirtualnej symulacji zakłada na głowę dedykowane technologii specjalne gogle, a przy pomocy kontrolerów Touch, które są jednocześnie jego wirtualnymi dłońmi, wykonuje czynności przy wirtualnych pacjentach. Wirtualna Symulacja Medyczna jako połączenie dydaktyki, grafiki 3D oraz najnowocześniejszych metod animacji, stworzyła nieograniczone możliwości realizacji scenariuszy w różnych środowiskach z zastosowaniem wirtualnych pacjentów. Symulowani pacjenci wzorowani są na rzeczywistych przypadkach medycznych, badaniach labolatoryjnych i dodatkowych. Dzięki temu użytkownicy zdobywają cenne doświadczenie kliniczne.