Badania niezależne od wieku

Podstawową profilaktyką, najważniejszą dla naszego zdrowia, jest coroczna wizyta lekarska. Warto wykonać ją u „swojego” stałego lekarza, który z biegiem czasu i lat nas pozna. Potrafi zebrać odpowiedni wywiad, zwrócić uwagę na drobne zmiany w naszym wyglądzie, czy nawyki, które mogą być początkiem groźnych chorób. Podstawowe badanie uzupełnimy zawsze o pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Następnie, niezależnie od wieku warto co roku wykonać podstawowe badania laboratoryjne: morfologię, glukozę na czczo i badanie ogólne moczu, taki podstawowy panel możemy łatwo rozszerzyć po zebraniu odpowiedniego wywiadu o lipidogram, próby wątrobowe czy kreatyninę. Do dentysty na pewno warto wybrać się na regularną kontrolę zanim zaczną boleć zęby. Z kolei, jeżeli na naszej skórze znajdują się liczne zmiany barwnikowe, lub pojawią się nowe zmiany, powinniśmy niezwłocznie udać się do dermatologa.

Badania dla bardzo młodych i młodych kobiet

Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) zalecają pierwszą wizytę w poradni ginekologicznej dla dziewcząt w wieku od 12 do 15 roku życia, zazwyczaj po pierwszej miesiączce, celem oceny przebiegu cyklu miesiączkowego i wdrożenia profilaktycznych szczepień przeciwko wirusowi HPV (po wspólnym ustaleniu z rodzicami). Najlepiej, aby takie badanie przeprowadziła kobieta ginekolog dziecięcy. Każda wizyta osoby małoletniej odbywa się w obecności rodzica (przedstawiciela ustawowego) lub opiekuna faktycznego.

Od czerwca zeszłego roku, Polska jako ostatni kraj w Unii Europejskiej wprowadziła bezpłatne szczepienia przeciwko wirusowi HPV. Szczepionka jest dostępna bezpłatnie dla wszystkich dzieci od 9 do 18 roku życia. Najlepiej, aby szczepionka została podana przed rozpoczęciem współżycia. Szacuje się, że wirus HPV może odpowiadać za ponad 90% wszystkich przypadków raka szyjki macicy. Dzięki powszechnemu programowi szczepień, Australia jest na dobrej drodze, aby w ogóle wyeliminować występowanie raka szyjki macicy. Obecny plan, potwierdzony w zeszłym roku przez Ministra Zdrowia Australii, zakłada pełną eradykację raka szyjki macicy do 2035r. Byłaby to pierwsza choroba nowotworowa w historii świata, o której występowaniu moglibyśmy zapomnieć.

Badania dla kobiet planujących ciążę

Planując potomstwo, warto pamiętać, że ciąża nie jest chorobą i nie ma sensu traktować jej w ten sposób, ale na pewno warto się do niej odpowiednio przygotować. Warto wykonać podstawowe badania krwi (wiele laboratoriów oferuje „przedciążowe” pakiety badań), posiadać aktualną cytologię i wykonać usg piersi. Suplementację powinna stanowić zdrowa i zbilansowana dieta, którą powinniśmy uzupełnić o przyjmowanie aktywnej formy kwasu foliowego i witaminy D. Według potrzeb można dodatkowo rozważyć suplementację żelaza, jodu i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (kwasów DHA). Warto udać się na kontrolną wizytę przedciążową i omówić wszystkie swoje plany z ginekologiem.

Cytologia

Bezpłatna cytologia w ramach NFZ przysługuje każdej kobiecie wieku od 25 do 64 roku życia, która w ciągu ostatnich trzech lat nie miała wykonywanego badania przesiewowego. W ostatnich latach jednak, w profilaktyce i diagnostyce chorób szyjki macicy nastąpiła zmiana paradygmatu. Nowoczesny screening oparty jest na diagnostyce wysokoonkogennych typów wirusów HPV, wstępna diagnostyka pozwala podzielić kobiety na dwie grupy: zdrowe lub z niskim bądź wysokim ryzykiem występowana patologii szyjki macicy. Dalsze postępowanie zależne jest właśnie od wyniku tych badań. Natomiast podsumowując, wczesna i regularna kontrola, pozwoli w pełni uniknąć nam niepokojów związanych z ryzykiem raka szyjki macicy.

Badanie piersi

Rak piersi to największy zabójca kobiet. Szacuje się, że jedna na 6-7 kobiet zachoruje na raka piersi podczas całego swojego życia. Wcześnie wykryty nowotwór może być w pełni wyleczalny. Podstawowym elementem wczesnej i szybkiej diagnostyki jest samobadanie piersi: pozwala dokładnie poznać swoje własne piersi i odpowiednio wcześnie wyczuć niepokojące zmiany. Najlepszym momentem na wykonanie samobadania piersi jest 2 lub 3 dzień po miesiączce, w internecie w łatwy sposób można znaleźć samodzielnie bardzo dużo materiałów instruujących schemat i sposób badania. USG piersi stanowi badanie dodatkowe, nie jest ono refundowane, ale może być bardzo pomocne i stanowić uzupełnienie kontroli. Przesiewowym badaniem obrazowym jest mammografia, czyli badanie rentgenowskie piersi. Ryzyko raka piersi znacząco wzrasta po 50 roku życia. Dlatego też w zeszłym roku, o 5 lat obniżono wiek pierwszego badania mammograficznego w narodowym programie profilaktycznym. Bezpłatna mammografia przysługuje wszystkim kobietą od 45 do 74 roku życia, które w ciągu ostatnich dwóch lat nie miały wykonanego tego badania. A co potem? Niestety, musimy zadbać o siebie sami…

Kolonoskopia

Kończąc 50 lat warto także zapisać się na pierwszą w życiu bezpłatną kolonoskopię - badanie przesiewowe mogące wykryć raka jelita grubego. Jeżeli boimy się bólu, w ramach NFZ przysługuje także badanie w znieczuleniu. Co warto podkreślić, do żadnego z powyższych badań nie potrzebujemy skierowania, jeżeli jesteśmy w odpowiedniej grupie wiekowej - dzwonimy do placówki i po prostu zapisujemy się na badanie.

Podsumowując, najważniejsze i absolutnie konieczne dla naszego zdrowia jest podstawowe coroczne badanie lekarskie, podczas którego możemy omówić, dopasować i zaplanować plan leczenia. Nie ignorujmy swojego zdrowia, tak jak co roku musimy wykonać przegląd samochodu, tak nasze zdrowie zasługuje co najmniej na tyle samo, jak nie więcej uwagi.